Coronavirus onzin in de media - wat zegt de wetenschap?

Overgenomen van Gezondheid en Wetenschap, met toelating. Volg hun dossier Coronavirus voor betrouwbare informatie. Laatste update: 8 april, 15u20.
Sinds 26/3 voegen we ook topics toe van de Check-pagina van VRT NWS.  En we zetten de nieuwe topics bovenaan.

Voor meer informatie kan u ook terecht op deze sites:

• de COVID-19 Kennisbank van de VUB
• Factcheck Vlaanderen over coronavirussamenzweringstheorieën
• bij de "myth busters" van de WGO (Wereldgezondheidsorganisatie - WHO)
• degelijke informatie van onze overheid,
• van het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiene
• en van de Amerikaanse CDC (Centers for Desease Control and Prevention)
• Ook de onvolprezen Snopes (Engelstalig) doet zijn best om onzin te ontkrachten
• En onze US-collega's van CSI zijn ook met een anti-coronaonzin pagina gestart
• VRT NWS debunkt de "Coronavirus kettingbrief", met bijdrage van Wietse Wiels, SKEPP bestuurslid
• Waarom het geen goed idee is om iedereen te testen: wiskundigen Professor Ellen Vandervieren & Filip Moons in Knack

IS HET ZINVOL OM JE EIGEN HANDGEL SAMEN TE STELLEN?

Zelf een alcoholgel bereiden is geen goed idee. Er zijn risico’s aan verbonden, en zonder de juiste expertise is zo’n onprofessioneel samengesteld middel waarschijnlijk weinig effectief. Je handen grondig wassen met water en zeep blijft de beste manier om jezelf en anderen te beschermen tegen een coronavirusinfectie. Meer info.
 

KAN HET CORONAVIRUS ZICH VERSPREIDEN DOOR PRATEN EN ADEMEN?

In de Verenigde Staten menen sommige virologen dat het coronavirus zich niet alleen via niezen en hoesten kan verspreiden, maar ook via praten en ademen, en zo dus een tijdje kan overleven in de lucht rondom besmette personen. Dit betekent echter niet dat deze mogelijk aanwezige virussen krachtig genoeg zijn om iemand ziek te maken. Mocht dit toch het geval zijn, dan verandert dit niets aan de bestaande veiligheidsmaatregelen: afstand houden en veelvuldig handen wassen. Meer info.
 

Honden ruiken het nieuwe coronavirus (nog) niet, ondanks misleidende berichten op sociale media

 "Een hond ruikt geen virus op zich", zegt viroloog Steven Van Gucht. "Honden ruiken de stoffen die vrijkomen in het lichaam wanneer de symptomen van een besmetting optreden. Dat kunnen stoffen zijn die het lichaam uitscheidt of de samenstelling van het bloed die verandert. Dragers van een virus die zich nog gezond voelen en geen symptomen vertonen, zal een hond dus niet kunnen spotten." Het zou Van Gucht bovendien verbazen dat een hond het onderscheid kan maken tussen het nieuwe coronavirus en een verkoudheidsvirus.
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

Neen, Franse dokters willen Afrikanen niet als proefkonijnen gebruiken voor COVID-19

Conclusie: laat je niet misleiden door provocatieve pamfletten op sociale media. Het was nooit zijn bedoeling om Afrika te veranderen in één grote testsite. Wil je meer weten, lees dan ook het stuk van Stijn Vercruysse. Hij bracht in kaart hoe het gerucht een eigen leven ging leiden.
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

KAN DE UITROL VAN 5G DE CORONA-EPIDEMIE BEÏNVLOEDEN?

Er bestaat geen enkel verband tussen het nieuwe coronavirus en het 5G-netwerk in Wuhan. Het zijn complotdenkers die zulke verbanden leggen. Over 5G zelf bestaat al langer ongerustheid. Er bestaan op dit moment geen studies over lange-termijneffecten op de gezondheid, omdat deze nieuwe technologie nog maar enkele maanden bestaat. Wetenschappers volgen dit wel van zeer nabij opgevolgd en tot nu toe is er geen enkele reden tot ongerustheid. Meer info.
 

IS ER ZICHT OP EEN VACCIN TEGEN HET CORONAVIRUS?

Johnson & Johnson meldt dat het een veelbelovend kandidaat-vaccin ontwikkeld heeft tegen het coronavirus, maar ook andere bedrijven zijn daar volop mee bezig. Ze zitten nog allemaal in de ontwikkelingsfase. De kans is groot dat er in de loop van 2021 één of meer werkzame en veilige coronavaccins beschikbaar zullen zijn. Dat zal nodig zijn om dit coronavirus in de toekomst onder controle te krijgen. Meer info.
 

HEEFT HET CORONAVIRUS HET OP MANNEN GEMUNT?

In landen waar de Covid-19-cijfers zijn opgesplitst naar geslacht, is het duidelijk: het nieuwe coronavirus discrimineert tegen mannen. Handen wassen en afstand houden zijn dus voor iedereen, maar zeker voor mannen met onderliggende gezondheidsproblemen een absolute noodzaak. Meer info.
 

WAT ZEGGEN DE VELE CIJFERS OVER HET CORONAVIRUS?

Van alle cijfers die we dagelijks horen over de coronacrisis, is geen enkel cijfer echt correct. Dat is op zich niet zo erg. Het aantal gevallen op intensieve zorgen is het belangrijkst: dit moet onder het aantal beschibare bedden blijven. Daarom moeten we ons uiterste best doen om de opgelegde maatregelen goed op te volgen. Meer info.
 

Nee, zolang je je goed voelt hoef je niet extra op je hart te letten bij het sporten. Voel je je ziek, dan rust je best wel. (VRT NWS)

"... Zolang je je kerngezond voelt, zonder symptomen, is er geen enkel probleem”, aldus Van Gucht.
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

Nee, je zal je huisdier niet vergiftigen door z'n poten te wassen met handgel. Maar echt aangewezen is het niet. (VRT NWS)

Los daarvan is handgel gebruiken om je huisdier te ontsmetten, geen goed idee. Als je dat te vaak doet kan je hond of kat immers huidirritaties oplopen. Was daarom je beste vriend na een wandeling gewoon met water en zeep.
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

Ja, hoestdruppels verspreiden zich verder dan anderhalve meter. Maar de kans dat je erdoor besmet wordt met het nieuwe coronavirus, is veel kleiner. (VRT NWS)

Voor mensen zonder symptomen volstaat die anderhalve meter dus wel, benadrukken zowel Van Ranst als Van Gucht. Een andere aanbeveling die overeind blijft, is in je elleboog hoesten of niezen: daarmee beperk je de reikwijdte van een druppelwolk al grotendeels. En voor wie zich wél ziek voelt, geldt maar één regel: binnen blijven, zodat je niemand anders besmet.
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

IS SMAAKVERLIES EEN SYMPTOOM VAN CORONABESMETTING?

Er zijn aanwijzingen dat het verlies van smaak- en reukzin een vroeg en soms het enige symptoom is van Covid-19. Uit voorzorg kan je dus jezelf isoleren als je favoriete pastagerecht plots naar bordkarton proeft of op zijn minst de huisarts bellen. Meer info.
 

BIEDEN ZELFGEMAAKTE MONDMASKERS BESCHERMING TEGEN HET CORONAVIRUS?

Je kan een mondmaskers dragen om jezelf te beschermen tegen het coronavirus of om anderen te beschermen wanneer je besmet bent. Zelfgemaakte textielen maskers bieden in het beste geval een klein beetje bescherming, bijvoorbeeld wanneer veel mensen in een ruimte aanwezig zijn. Andere maatregelen, zoals je handen wassen en afstand houden, hebben meer effect. Meer info.
 

VERMINDERT LANG EN INTENSIEF SPORTEN ONZE WEERSTAND?

We krijgen de raad om te sporten, maar liefst niet te intensief. Dat zou de weerstand kunnen verminderen. Of dat echt zo is, is vandaag niet helemaal uitgeklaard. Tijdens de huidige corona-epidemie nemen we liever het zekere voor het onzekere en lijkt het veiliger om geen extreme sportinspanningen te leveren. Sporten volgens de richtlijnen komt onze weerstand zeker ten goede. Meer info.
 

Neen, Antwerpse ziekenhuizen sturen geen “coronabrief” rond. Ga niet naar het ziekenhuis als je zo’n brief ontvangen hebt. (VRT NWS)

Een 1-aprilgrap of kwaad opzet? Dat is op dit moment nog niet duidelijk.
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

Neen, door een Youtube-video te streamen schenk je geen geld aan een Italiaans ziekenhuis. Je kan dat wel door het nummer legaal te kopen. (VRT NWS)

Je kan het nummer kopen via Spotify en Amazon Music. De opbrengst van de verkoop van het nummer via die platforms, gaat wél naar het Paus Johannes 13-ziekenhuis.
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

Neen, rode ogen zijn geen eerste symptoom van COVID-19. (VRT NWS)

Conclusie, niet panikeren als je iemand over straat ziet lopen met rode ogen. De kans is veel groter dat het komt door opspelende allergieën dan dat deze persoon besmet is met het nieuwe coronavirus.
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

Ja, UV C-lampen doden virussen, maar ze hebben ook beperkingen en zijn zéér gevaarlijk. (VRT NWS)

Volgens viroloog Steven Van Gucht zijn er ook nog andere beperkingen. “Uv-licht kan virussen doden, maar het werkt enkel op oppervlakken die direct bestraald worden. Het is moeilijk om alle hoeken en kantjes van een voorwerp of ruimte te bereiken met uv-licht”, legt hij uit.
Dermatoloog Johan Snauwaert wijst vooral op de gezondheidsrisico’s van uv C-lampen. “Uv C-golflengtes zijn gevaarlijke golflengtes”, zegt hij. “Als je huid blootgesteld wordt, kan je op korte termijn huidirritaties krijgen. Op lange termijn kan het DNA-mutaties veroorzaken en kan je huidkanker krijgen. Het effect van uv C-licht op de ogen is nog ernstiger. Na enkele seconden blootstelling kan je al tijdelijk blind worden.”
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

ZAL HET CORONAVIRUS VERDWIJNEN IN DE ZOMER?

Enkele Chinese studies wijzen op een verminderde verspreiding van het coronavirus bij warmer weer, maar ze zijn weinig betrouwbaar. De gegevens zijn beperkt of hielden onvoldoende rekening met bijkomende factoren. Voorlopig moeten we afwachten hoe het virus zich zal gedragen naarmate het hier warmer wordt. Meer info.

Gebaseerd op een analyse van Rode Kruis-Vlaanderen.
 

HELPEN RUNDVLEES, GROENE GROENTEN EN ROOMBOTER TEGEN CORONA?

Helaas circuleert de zoveelste kwakkel op social media: stellen dat rundvlees, groene groenten, volle zuivel en boter kleine kinderen beschermen tegen virale infecties en meer specifiek corona is ronduit fout. Meer info.
 

KUNNEN BOSBACTERIËN BESCHERMEN TEGEN HET CORONAVIRUS?

Een bedrijf beweert klaslokalen coronavirusvrij te maken en houden door er bosbacteriën te vernevelen. Er is geen enkel bewijs dat het middel werkzaam is tegen coronavirussen. De klassieke maatregelen, namelijk handen wassen en afstand houden, hebben bewezen efficiënt te zijn en zijn goedkoper. Meer info.
 

KUNNEN OVERLEDEN CORONAPATIËNTEN ANDEREN NOG BESMETTEN?

Overleden coronapatiënten kunnen een tijdje na het overlijden nog actieve virussen dragen, maar er zijn geen bewijzen dat deze virussen drie dagen later nog kunnen besmetten. Je kan niet besmet worden via niezen of hoesten, na contact met het lichaam was je best je handen. Meer info.
 

WORDEN BABY’S EN JONGE KINDEREN VAKER ERNSTIG ZIEK DOOR CORONA?

Volgens een Chinese studie zouden baby’s en hele jonge kinderen toch ernstig ziek kunnen worden door het coronavirus. Geen reden tot paniek, want de resultaten zijn misleidend. Bij slechts 30% van de zieke kinderen in deze studie werd Covid-19 bevestigd door een test. De erg zieke kindjes hadden mogelijk andere gezondheidsproblemen. Meer info.
 

Roken en drinken helpt niet tegen corona. Integendeel: wie overmatig alcohol drinkt of nicotine binnenkrijgt is meer kwetsbaar. (VRT NWS)

“Dat is complete nonsens”, zegt viroloog Steven Van Gucht. “Iemand met goede longen en een goede gezondheid zal de longproblemen van het virus beter doorstaan dan iemand die verzwakt is en longen heeft die aangetast en verzwakt zijn door het roken.”
“Het is een broodjeaapverhaal dat sterke drank je keel zou ontsmetten”, vult Van Gucht aan. “Het werkt niet, dus geloof het ook niet.
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

Het coronavirus heeft werkelijk NIETS te maken met 5G. Niets. (VRT NWS)

"Andere steden in China beschikten al veel langer over 5G dan Wuhan, dat blijkt onder meer uit dit artikel van het persagentschap Reuters."
"De Wereldgezondheidsorganisatie zegt dat geen enkel onderzoek de blootstelling van ons allemaal aan draadloze technologie gekoppeld kan worden aan negatieve gezondheidseffecten."
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

Nee, er zijn geen 1500 coronapatiënten genezen door een Cubaans geneesmiddel. (VRT NWS)

Cubaanse propaganda, overgenomen door het PVDA ledenmagazine. Het is geen Cubaans geneesmiddel, het is niet effectief tegen COVID-19 en het heeft geen 1500 patiëntren genezen.
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

Online worden vaccins, medicijnen en detox-kuren tegen het coronavirus te koop aangeboden. Dit is oplichting, trap er niet in. (VRT NWS)

"Er is op dit moment geen middel tegen het coronavirus. Wetenschappers houden een race tegen de klok om een vaccin te vinden. Als u nood hebt aan medicatie, raadpleeg dan uw arts en koop medicijnen in een erkende apotheek."
Lees meer op de Check-pagina van VRT NWS
 

BESTAAT ER AL EEN GENEESMIDDEL VOOR COVID-19?

Er is nog van geen enkel bestaand geneesmiddel echt bewezen dat het het verloop van een Covid-19-infectie kan beïnvloeden. Het heeft absoluut geen zin om geneesmiddelen aan te kopen waarover je gunstige dingen leest op het internet. Het is bovendien gevaarlijk om op eigen houtje geneesmiddelen in te nemen. Meer info.
 

KAN JE HUISDIER JE BESMETTEN MET HET CORONAVIRUS?

Op dit moment is er geen bewijs dat huisdieren hun baasjes kunnen besmetten met het nieuwe coronavirus. Omgekeerd kunnen baasjes die zelf besmet zijn het virus wel overdragen op hun huisdier, maar daar wordt het niet ziek van. Baasjes die zelf besmet kunnen zijn, laten zich beter niet likken door hun huisdier en delen best geen voedsel. Was geregeld je handen. Meer info.
 

KUN JE JE WEERSTAND TEGEN VIRUSSEN VERBETEREN MET VOEDINGSMIDDELEN?

Er is nog van geen enkel voedingsmiddel bewezen dat het beschermt tegen het coronavirus. Gezonde eet- en leefgewoonten kunnen de weerstand wel optimaliseren. Een goede weerstand kan geen besmetting voorkomen, maar enkel de gevolgen ervan beperken. Meer info.

KAN FIJNSTOF CORONAVIRUSSEN OVERDRAGEN?

Besmetting door het coronavirus gebeurt voornamelijk door nauw contact met besmette personen, houd daarom minstens anderhalve meter afstand van anderen. Ook in contact komen met oppervlakken waarop virusdeeltjes zich bevinden, kan zorgen voor besmetting. Was daarom regelmatig je handen. Een besmetting via fijnstof in de lucht is niet aangetoond en zeer onwaarschijnlijk. Meer info.
 

BESCHERMT OREGANO-OLIE TEGEN CORONAVIRUSSEN?

Een laboratoriumproef uit 2003 van bedenkelijke kwaliteit onderzocht of etherische olie op basis van oregano coronavirussen kan uitschakelen. Er was toen nog geen sprake van het huidige coronavirus. Er is dus geen enkel bewijs voor deze bewering. Meer info.
 

KUN JE VIA VOEDSEL BESMET RAKEN MET HET CORONAVIRUS?

Er zijn tot nu toe geen aanwijzingen dat het coronavirus via voedsel kan worden doorgegeven. Ze hebben mensen nodig om te overleven, geen voedingsproducten. Het is wel zeer belangrijk om de hygiënische maatregelen nauw op te volgen. Meer info.
 

WERKEN ANTIBIOTICA BIJ COVID-19 ?

Bij een milde infectie met het coronavirus zijn antibiotica nutteloos. Het gerucht dat het antibioticum azitromycine misschien zou werken in ernstige gevallen, moeten ze nog onderzoeken. Zelfs voor de behandeling van een longontsteking is dit momenteel geen eerste keuze. Meer info.
 

LOPEN ROKERS EEN GROTER RISICO OP EEN ERNSTIGERE CORONA-INFECTIE?

Een Chinese studie doet vermoeden dat rokers die besmet worden met het coronavirus een groter risico lopen op een ernstige longontsteking dan niet-rokers. Stoppen met roken is de beste maatregel om dit extra risico te vermijden. Meer info.
 

ONTSNAPTE HET NIEUWE CORONAVIRUS UIT EEN CHINEES LABORATORIUM?

Amerikaanse wetenschappers onderzochten het genetisch materiaal van het nieuwe coronavirus en konden bewijzen dat dit een gevolg is van een natuurlijke evolutie binnen de familie van coronavirussen. Meer info.
 

VERDWIJNT COVID-19 BIJ WARMER WEER?

Het Covid-19-virus is een nieuw virus. Wetenschappers zijn op onbekend terrein en kunnen niet voorspellen hoe dit specifieke coronavirus zich zal ontwikkelen. Daarom kunnen ze op dit moment niet zeggen of warm(er) weer de verspreiding van het virus zal vertragen of uitdoven. Meer info.
 

MAG JE GEEN IBUPROFEN INNEMEN ALS JE BESMET BENT MET HET CORONAVIRUS?

De ontstekingsremmer ibuprofen (Nurofen®) zou een corona-infectie kunnen verergeren. Dat gerucht is gebaseerd op een studie waaruit voorbarig conclusies getrokken werden, zonder enig bewijs. Nu hebben ontstekingsremmers zoals ibuprofen helemaal geen plaats in de behandeling van een corona-infectie. Wie koorts heeft, heeft enkel een koortswerend middel zoals paracetamol nodig. Vraag raad aan je apotheker. Meer info.
 

KAN JE JEZELF TESTEN OP CORONA DOOR JE ADEM IN TE HOUDEN?

(SKEPP: zulke onzin geloof je toch niet?) Je adem al dan niet tien seconden kunnen inhouden, vertelt je niet of je besmet bent met het coronavirus. Meer info.
 

HELPT DETTOL TEGEN HET NIEUWE CORONAVIRUS?

We weten op dit moment niet of Dettol ontsmettingsproducten werken tegen het huidige coronavirus omdat ze dit nog niet hebben kunnen testen. De structuur van het huidige coronavirus is vergelijkbaar met andere, wel geteste virussen. Daarom vermoedt de firma dat hun producten ook werkzaam zijn tegen de huidige vorm van het coronavirus.

In afwachting lijkt het dus beter te zijn om je te houden aan de huidige raadgevingen: was je handen 40 tot 60 seconden met water en zeep. Om oppervlakken te desinfecteren geldt de volgende aanbeveling: waar mogelijk, reinig eenmaal per dag oppervlakken zoals de tafel, het nachtkastje, deurklinken, de toiletbril, de vloer, ... met water dat 1% bleekwater bevat. Dit kan je maken door 10 ml bleekwater in een fles van 1 liter te gieten en deze vervolgens te vullen met leidingwater. Meer info.
 

KUNNEN CORONAVIRUSSEN OVERLEVEN OP PLASTIC EN IN DE LUCHT?

Een nieuwe Amerikaanse studie doet vermoeden dat het coronavirus een tijdje actief blijft buiten het lichaam. Hoe lang, hangt af van de aard van het materiaal waar het virus op terechtkomt en de hoeveelheid ervan. Op plastic en staal blijft het virus langer overleven dan op karton of koper. Hoe lang het in de lucht overleeft, is veel moeilijker meetbaar en blijft voorlopig onduidelijk. Meer info.
 

KUN JE JE NATUURLIJKE WEERSTAND TEGEN HET CORONAVIRUS VERHOGEN?

Je natuurlijke weerstand een ‘boost’ geven door bepaalde voedingsproducten zoals knoflook of supplementen zoals vitamine C in te nemen, houdt geen steek. Ook extra lang slapen of iedere dag een blokje om lopen is op zich onvoldoende. Je kan je natuurlijke weerstand enkel in topvorm krijgen met algemene gezonde eet- en leefgewoonten. Volg hiervoor de aanbevelingen van het Vlaams Instituut Gezond Leven. Meer info.
 

ZIJN MENSEN MET BLOEDGROEP A VATBAARDER VOOR CORONA?

Chinese onderzoekers stellen vast dat bloedgroep A ietsje vaker voorkomt bij mensen besmet met het coronavirus en bloedgroep O ietsje minder vaak, in vergelijking met een niet-besmette controlegroep. De verschillen zijn mogelijk toevallig en bovendien niet relevant. Iedereen, ongeacht je bloedgroep, moet de opgelegde maatregelen zo goed mogelijk volgen. Meer info.
 

HELPEN HOGE DOSISSEN VITAMINE C TEGEN HET CORONAVIRUS?

Het is helemaal niet aangetoond of zelfs onderzocht dat hoge dosissen vitamine C beschermen tegen het coronavirus. Een gezonde en evenwichtige voeding met twee stukken fruit en drie porties groenten per dag levert voldoende vitamine C. Overschotten aan de vitamine verdwijnen in de urine en de stoelgang en zijn dus een dure verspilling. Meer info.
 

BESCHERMT GORGELEN MET WARM ZOUTWATER TEGEN HET CORONAVIRUS?

Er is geen wetenschappelijk bewijs dat de keel spoelen met water met of zonder toevoeging van zout of azijn kan beschermen tegen het coronavirus. De enige doeltreffende manier om je ertegen te beschermen is door regelmatig grondig je handen te wassen. Meer info.
 

Wordt vervolgd...