Hilde Van Waelvelde wint 'De Zesde Vijs' 2023

Van mensen met gezond verstand wordt gezegd dat ze ze ‘alle vijf’ op een rij hebben, naar de vijf zintuigen. Paranormalen beweren dikwijls nog over een extra zintuig te beschikken. Welnu, de Zesde Vijs wordt uitgereikt aan mensen die bewezen hebben over een extra portie gezond verstand te beschikken, door in de media op te vallen door een genuanceerde kritische kijk op de zaken of door een grondig gedocumenteerd betoog.

Zo iemand is Hilde Van Waelvelde. Ze is professor-emeritus aan de UGent, waar ze les gaf in de pediatrische kinesitherapie en onderzoek verrichte naar diverse ontwikkelingsstoornissen. Met de steun van 70 collega’s waarschuwde ze vorig jaar in een open brief voor de wildgroei aan coaches, therapeuten en bedrijfjes die via pseudowetenschappelijke manieren claimen te helpen met de ontwikkeling van jonge kinderen. Eén daarvan is Bodymap, een bedrijf dat een wijdverspreide bewegingsmethode voor peuters en kleuters ontwikkelde. Een Ketnet-programma promootte de methode in kwestie zonder één kritische noot. Van Waelvelde bracht onder meer aan het licht dat wetenschappelijke claims op de website van Bodymap ondersteund werden door fictieve referenties gegenereerd door AI.

Het lukte onder andere onze scholen, leerkrachten, beroepsvereniging voor kinesisten, openbare omroep en overheden niet om de pseudowetenschap en zelfs het bedrog op eigen houtje te doorprikken. In een wereld waarin dat niet lukt, is het des te belangrijker dat academici hun stem laten horen wanneer er in hun domein wantoestanden optreden. Hilde Van Waelvelde deed dat. We zijn haar uiterst dankbaar voor haar glasheldere en kordate openbare stellingname tegen publiek gefinancierde pseudowetenschap gericht op kwetsbare medeburgers

De volledige laudatio vind je hier.

Skeptische put voor Servaas Bingé

SKEPP reikt jaarlijks ook een minder lovenswaardige prijs uit aan “iemand die zich uitzonderlijk onkritisch heeft opgesteld, en de verspreiding of popularisering van kennis en wetenschap totaal verkeerd heeft begrepen”. De Skeptische Put 2023 wordt toegekend aan Servaas Bingé. SKEPP omschrijft Bingé als “een arts die jammerlijk afdwaalde van het rechte pad van de evidence-based geneeskunde”. Bingé promoot naast osteopathie, intermittent vasten en het ketogeen dieet ook een tiendaags eliminatiedieet dat als doel heeft om je lichaam te ‘resetten’.

Wat deze vlotte kerel een terechte laureaat maakt, is dat hij naast een hoop onzin ook heel wat correcte informatie verstrekt. Bingé gebruikt z’n geloofwaardigheid, wetenschappelijk en maatschappelijk mandaat als arts om pseudowetenschappelijke ideeën te verspreiden en te promoten, niet zelden met een commercieel oogmerk. Dat vinden wij een gevaarlijke combinatie, en daarom verdient Servaas Bingé dit jaar de Skeptische Put.

De volledige laudatio vind je hier.